Rekordy temperatur w październiku w Polsce. Na termometrach od -18, do 29 stopni. Upału brak, możliwy silny mróz

Pogoda w październiku w Polsce może przynieść cały szereg zjawisk pogodowych. Miesiąc ten stać na bardzo wiele, od pierwszego silnego mrozu po niemal letnie temperatury, ale bez upału. Fala upałów jeszcze nigdy nie była notowana. Październik stać zarówno na powiew zimy, jak również umiarkowanego lata. Ekstrema temperatur wahają się od -18,5 st. C., do 28,9 st. C. Najwięcej opadów występuje zazwyczaj na południu w rejonach podgórskich oraz nad morzem. W czasie napływu chłodniejszego powietrza w górach zdarzają się coraz częściej opady śniegu. Również na nizinach możliwe są pierwsze powiewy zimy, ale jeszcze rzadkie i nietrwałe. W październiku możliwy jest także napływ ciepłego powietrza i uderzenie wysokich temperatur wspomagany przez efekt fenowy w górach. Jest to jeden z miesięcy w roku, gdy pogoda w Polsce może zaskoczyć skrajnościami.

Rekordy temperatur w październiku

Polski rekord temperatury maksymalnej w październiku wynosi 28,9 st. C. Został zanotowany jeszcze w XX wieku, bo 4 października 1966 roku w Trzebiechowie. Całe podium najwyższych temperatur pochodzi sprzed ponad 50 lat. Był to dzień, gdy klinem do Polski z południowego zachodu napływało bardzo ciepłe powietrze sięgające północno zachodniej Rosji.

Reanaliza adwekcji ciepłego powietrza do Polski w dniu rekordowo wysokiej temperatury w październiku. 4 października 1966

Rekordy temperatur maksymalnych w październiku w Polsce

1. 29,3 st. C., Legnica, 3 października 2023 * 

2. 28,9 st. C., Trzebiechów, 4 października 1966

3. 28,8 st. C., Sulęcin, 4 października 1966

Październik jest miesiącem, gdy w czasie napływu chłodniejszego powietrza pojawiają się już systematycznie przymrozki i to na znacznym obszarze Polski. Możliwe są także pierwsze silniejsze, ale krótkie i rzadkie akcenty zimowe z opadami śniegu na nizinach. Zdarzają się także nieliczne adwekcje bardzo zimnego powietrza z północy. Jest to sytuacja, gdy Polskę sięga arktyczny jęzor chłodu. Z taką sytuacją mieliśmy do czynienia 30 października 1920 roku w dniu ustanowienia rekordu najniższej temperatury dla października. Krajowe minimum wynosi -18,5 st. C. i pochodzi z Zakopanego.

Reanaliza adwekcji chłodnego powietrza do Polski w dniu ustanowienia rekordu temperatury minimalnej w październiku. 30 października 1920

Rekordy temperatur minimalnych w październiku w Polsce

1. -18,5 st. C., Zakopane, 30 października 1920

2. -15,8 st. C., Hala Ornak, 27 października 1991

3. -14,2 st. C., Suwałki, 31 października 1956

Mimo, że w październiku potrafią się sporadycznie zdarzyć napływy bardzo zimnego powietrza, to na ogół przeważają adwekcje łagodnej masy powietrza, stąd średnia temperatura pozostaje na umiarkowanym poziomie 7-10 st. C. Październik jest najcieplejszy nad morzem, na zachodzie, południowym zachodzie oraz miejscami na południu Polski, a najchłodniejszy na Podlasiu. 

Średnia temperatura w październiku w Polsce. Dane IMGW na podstawie lat 1991-2020

Średnia suma opadów w październiku w Polsce

Październik przynosi umiarkowane sumy opadów, z wyjątkiem wybrzeża oraz rejonów podgórskich, gdzie pada najczęściej i tutaj suma opadów sięga średnio 60-100 mm. Na pozostałym obszarze Polski opady są słabsze i sięgają przeważnie 35-60 mm, najmniej w Wielkopolsce.

Rzadkie ataki zimy w październiku

Co ciekawe, jeden z ostatnich najwcześniejszych ataków zimy w Polsce w październiku pochodzi z 14-15 października 2009 roku.

Jak widać, październik w Polsce może przynieść całą paletę zjawisk pogodowych, zarówno związanych z dużym ociepleniem, wiatrem halnym i fenowym w górach, jak również pierwszy, choć rzadki atak zimy. Z uwagi na trwały trend ocieplenia i rozchwianie wzorców pogodowych, skrajności pogodowe nadal będą się zdarzać, choć częściej ze wskazaniem na wyższe temperatury. O rekordach temperatur we wrześniu dowiesz się sporo we wcześniejszej publikacji.

* Aktualizacja 3 października 2023 - Padł nowy rekord temperatury maksymalnej dla października w Polsce. Wynosi 29,3 st. C. i został zanotowany w Legnicy.

DobraPogoda24.pl, IMGW