Obłoki srebrzyste obserwowane w Polsce
Co roku na półkuli północnej (najczęściej pomiędzy 50° i 70° szerokości geograficznej), głównie między czerwcem a sierpniem trwa sezon na obserwacje obłoków srebrzystych. Chmury mezosferyczne NLC najczęściej można dostrzec przy dobrej pogodzie, gdy Słońce znajduje się kilka lub kilkanaście stopni poniżej horyzontu. W najbliższych tygodniach warto wieczorem spojrzeć w niebo, zwłaszcza 1-4h po jego zachodzie bądź przed wschodem. Mimo, że nasza gwiazda znajduje się wtedy za horyzontem, to obłoki srebrzyste będą tak wysoko, że promienie słoneczne zdołają je oświetlić. Dzięki temu błyszczą mimo panującego zmierzchu.
Obłoki srebrzyste, 19 czerwca 2016 roku. Poznań, godz. 02:57. Foto: Leszek Bartczak/Piorunująco
Proces powstawania tych nietypowych chmur do dziś naukowcom nie udało się jednoznacznie wyjaśnić. Mówi się o pozostałości po spalonych meteorach, popiołach wulkanicznych lub o gazach z silników rakiet transportujących w przestrzeń kosmiczną m.in. kosmonautów i satelity. Występują one w mezosferze na wysokości około 75-85 km nad powierzchnią Ziemi. Obserwatorzy dopiero zaczynający swoją przygodę z meteorologią często mylą zjawisko z chmurami piętra wysokiego Cirrus.
Najnowszy przykład pochodzi z minionej soboty 07.07. "Pokazały się wyjątkowo wcześnie. Już dziesięć minut przed godz. 10 wieczór. Najintensywniejsze były paręnaście minut po godz. 22:00. Obłoki srebrzyste zagościły po raz kolejny na podkarpackim niebie" - informuje Witold Ochał.
Obłoki srebrzyste widoczne z Podkarpacia. 7 lipca 2018 roku
Obłoki srebrzyste nad Czelabińskiem w Rosji. Zdjęcie z 18 czerwca 2015 roku. FB Severe Weather RU
Warto przypomnieć, że obłoki srebrzyste NLC są najwyższymi chmurami możliwymi do obserwowania z powierzchni Ziemi, ale nie najwyżej występującymi nad naszą planetą. To miano należy do polarnych chmur mezosferycznych PMCs. Występują one na obu półkulach przez 60-80 dni powyżej 70-75° szerokości geograficznej. Sezon na ich obserwacje rozpoczyna się ok. 20 dni po przesileniu letnim. Chmury te są bardzo delikatne i w zasadzie z powierzchni Ziemi nie można ich dostrzec, gdyż występują na wysokości 80-100 km. Ze względu na ten fakt, ich obserwacją i badaniem zajmują się satelity oraz astronauci pracujący na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Astronauci amerykańscy i radzieccy po raz pierwszy obserwowali chmury PMCs w latach 70-tych. Większość zjawisk była zgłaszana w czasie zmierzchu, ale radzieccy astronauci notowali obecność chmur również w czasie występowania Słońca nad horyzontem.
Astronauci z ISS, orbitując 1 sierpnia 2014 roku nad południową Ukrainą sfotografowali chmury PMCs znajdujące się nad Rosją.
PMCs zazwyczaj pojawiają się w pobliżu biegunów, jednak w ciągu ostatnich kilku lat występowały również na niższych szerokościach geograficznych np. nad stanem Kolorado i Wirginia w USA. Na przestrzeni tych lat zauważono, że chmury stały się jaśniejsze i grubsze. Naukowcy uważają, że ma to związek z długoterminowymi zmianami klimatu.
