Niepokojące zmiany na Syberii. Wyjaśniono przyczynę powstawania gigantycznych kraterów w Rosji
Na Syberii w ostatnich latach odkryto wiele gigantycznych kraterów lub lejów krasowych, które zaniepokoiły Rosjan. Naukowcy zastanawiali się, dlaczego są tak duże oraz z jakiego powodu powstają. Badaczy zdziwił ogromny krater, który w tajemniczy sposób pojawił się w zachodniej Syberii w sierpniu 2020 roku. Symetryczna dziura miała 20 metrów szerokości i 30 metrów głębokości, eksperci starali się wyjaśnić powody powstania krateru. Opublikowanie wyniki badań wskazują na nagromadzenie się metanu pod powierzchnią ziemi. W pewnym momencie doszło do jego eksplozji i utworzenia krateru. Wyniki badań otrzymano na podstawie modelowania 3D.
Gigantyczne kratery - leje krasowe w Rosji na Syberii. Wyjaśniono przyczyny powstania. Foto: The Siberian Times
Rosyjscy badacze doszli do wniosku, że gazy uwalniane przez lokalne jeziora, rzeki i glebę prowadzą do wypełnienia jam w lodzie metanem. Następnie nacisk ziemi spowodował wybuch i powstanie krateru.
Gigantyczny krater w Rosji. Naukowcy szukali wyjaśnienia jego powstania
Główną przyczyną powstawania lejów krasowych na Syberii są zmiany klimatyczne, zwłaszcza te dotyczące ocieplenia. Wyższa temperatura degraduje wieczną zmarzlinę, która z kolei nasila emisję gazów do atmosfery, nasilając proces zmian klimatycznych. Intensywne emisje gazu z wiecznej zmarzliny zaobserwowano szczególnie w rosyjskiej Arktyce na północnym zachodzie Syberii, zwłaszcza na półwyspie Jamał i Gydańskim.
Procentowa zmiana zmiana stanu wiecznej zmarzliny w latach 2007-2018. Dane: ESA
Zamarznięte gleby arktyczne będą uwalniać do atmosfery ogromne ilości gazów cieplarnianych, bo będą nadal topnieć w nadchodzących dziesięcioleciach. Pomimo obaw, że przyczyni się to do wzrostu przyszłego globalnego ocieplenia, skala i tempo tego ważnego procesu klimatycznego pozostają niepewne.
Gigantyczne kratery w Rosji
To bardzo niepokojące, bo metan jest gazem cieplarnianym, który jest 84 razy silniejszy od dwutlenku węgla przy ogrzewaniu Ziemi w ciągu okresu 20 lat. Niestety, niektóre regiony arktycznej wiecznej zmarzliny zaczęły topnieć wraz ze wzrostem globalnej temperatury. Warstwy gleby, które kiedyś były zamarznięte, teraz stają się wystarczająco ciepłe, aby mikroorganizmy mogły się uaktywnić i rozłożyć materię organiczną. Jest to proces, w którym uwalnia się dwutlenek węgla i metan. Ponadto zamarznięte kryształki lodu zawierają również cząsteczki metanu, które są uwalniane, gdy lód się topi.
Wyjaśniono przyczynę powstania lejów krasowych, kraterów w Rosji
Wieczna zmarzlina jest bardzo wrażliwa na niewielkie zmiany temperatury, a nawet ocieplenie o mniej niż 1 st. C. Może spowodować dramatyczne zmiany w ekosystemie. Naukowcy nie są do końca pewni, ile metanu i dwutlenku węgla mogłoby zostać wyemitowane, gdyby zaczęły się topić znaczne ilości wiecznej zmarzliny, ale twierdzą, że może to być kilka miliardów ton, co obecnie nie jest uwzględnione w prognozach szacujących, jak bardzo Ziemia się ogrzeje w nadchodzących dziesięcioleciach.
Najbardziej optymistyczne prognozy klimatyczne oszacowania ocieplenia wskazują 1,5 st. C. do 2100 roku pod warunkiem zredukowania niemal do zera emisji gazów cieplarnianych w najbliższych 10-20 latach, co wydaje się nierealne. Jeśli pozostaniemy przy obecnym stylu emisji business-as-usual, temperatura globalna wzrośnie o 5 st. C. do 2100 rok względem epoki przedprzemysłowej.
Dodajmy, że w Polsce ocieplenie klimatu postępuje dwa razy szybciej od średniej globalnej i już teraz przekracza 2 st. C. Mniej więcej dwie trzecie terytorium lądowego Rosji pokryte jest wieczną zmarzliną, która w niektórych częściach Syberii może sięgać nawet 1500 metrów głębokości.
Pierwszy krater po wybuchu został przypadkowo odkryty przez pilotów latających helikopterem w 2014 roku nad Półwyspem Jamał. Od 2013 roku na półwyspach Jamał i Gydańskim na Syberii zarejestrowano 17 podobnych kraterów, co rodzi pytania o skalę geograficzną tego zjawiska i możliwość jego wystąpienia w innych regionach tundry.
DobraPogoda24, MPDI
