Słońce poboczne (parhelion) w tym samym czasie było widoczne na sporym obszarze Polski
Wczoraj 18.09 zostaliśmy dosłownie zasypani zdjęciami i pytaniami o zjawisko optyczne, które było widoczne na sporym obszarze Polski, szczególnie w Małopolsce i na Podkarpaciu. Sprawdźmy czym było i jak powstaje?
-„Udało mi się zaobserwować przed chwilą, jak to powstaje” - „po obu stronach Słońca było dziwne zjawisko, coś jak dwa kawałki tęczy, co to jest” - „wyglądało to jakby były 2 słońca, ale zdjęcie tak tego nie odzwierciedliło” - napisaliście do nas.
Foto: Kasia Kubicz-Pszczoła
Aby odpowiedzieć na to pytanie należy przede wszystkim spojrzeć na zdjęcie satelitarne z okresu, kiedy dostrzegaliśmy wspomniane zjawisko. Fotografie najczęściej zostały wykonane między godz. 17:00, a 18:40. W tym czasie nad Polską zalegała olbrzymia ławica wysokich chmur pierzastych przykrywająca niemal cały kraj. Przy tej okazji należy dodać, że chmury te są zbudowane z kryształków lodu na których odbijają się, załamują i rozpraszają promienie słoneczne, dlatego sprzyjają one powstawaniu zjawisk optycznych. Tak też było we wtorek 18.09 późnym popołudniem i pod wieczór w wielu regionach.
Zdjęcie satelitarne z godz. 17:15, 18 września 2018 roku. Dane: sat24
Na nadesłanych zdjęciach widzimy zjawisko nazywane słońcem pobocznym - formalnie parhelion w przypadku występowania jednego lub parhelia, gdy zjawisko jest podwójne i występuje po prawej i lewej stronie od Słońca.
Zdjęcie wykonane około godz. 18:30 w rejonie Rzeszowa. Foto: Bartosz Kulasa
Zjawisko słońca pobocznego powstaje w wyniku załamania światła na kryształkach lodu w atmosferze na tej samej wysokości nad horyzontem jak Słońce. Możliwe jest do zaobserwowania przez cały rok, jednak najbardziej jest widoczne gdy Słońce znajduje się blisko horyzontu, bowiem wtedy promienie słoneczne załamują się na kryształkach lodu pod największym kątem.
Zdjęcie wykonane około godz. 17:30 w Sędziszowie Małopolskim. Foto: Kamil Skitał
Generalnie - kryształki lodu działają jak pryzmaty, zginając przechodzące przez nie promienie światła z minimalnym ugięciem 22 °. Unoszące się delikatnie kryształki lodu o sześciokątnej powierzchni są prawie poziome, wówczas światło słoneczne załamuje się w poziomie i powstaje zjawisko słońca pobocznego.
Słońce poboczne widoczne w Rzeszowie o godz. 17:15. Foto: Rafał Belcyr
Zwróćmy jeszcze uwagę na kolory powstającego zjawiska. Odcień czerwonego znajduje się najbliżej Słońca (największy kąt padania promieni słonecznych), dalej jest kolor od pomarańczowego do niebieskiego, aż połączą się z widoczną bielą koła parhelickiego.
18 września 2018 roku w miejscowości Szubin (woj. kujawsko-pomorskie). Foto: Marek Nikodem
18 września 2018 roku, foto: Witold Ochał
Foto: Witold Ochał
W sezonie zimowym przy silnym mrozie i braku zachmurzenia pierzastego, zjawisko może wystąpić na niskim poziomie nad horyzontem, gdy promienie słoneczne będą padać na unoszący się pył diamentowy.
