Niepokojący wzrost natężenia promieniowania kosmicznego. Co to dla nas oznacza?

Choć go nie widzimy i nie czujemy, promieniowanie kosmiczne oddziałuje na nas przez cały czas, niosąc za sobą daleko idące konsekwencje. Obecnie wiadomo, że większość promieni kosmicznych składa się z jąder atomowych wodoru, helu, a także cięższych pierwiastków o wysokim poziomie koncentracji. Docierając do powierzchni Ziemi, promienie kosmiczne mogą wpływać na nasze zdrowie, a niektóre z badań wskazują ich wpływ na zmiany w pogodzie.

Wizualizacja promieni kosmicznych przenikających przez atmosferę ziemską. Foto: descopera.ro

Analiza danych z Kosmicznego Teleskopu Promienistego (uzyskane w 2014 r.) znajdującego się na pokładzie sondy LRO, wykazała, że promieniowanie kosmiczne w układzie Ziemia-Księżyc osiąga najwyższe poziomy, nigdy wcześniej nienotowane w erze pomiarów kosmicznych. Konsekwencją tego jest m.in. ograniczenie czasu, jaki kosmonauta może bezpiecznie podróżować w kosmosie. Podczas gdy w latach 90-tych astronauta mógł spędzić około 1000 dni w przestrzeni międzyplanetarnej, tak w 2014 roku liczba ta zmalała do 700 dni!

„Tarczą obronną”, która częściowo hamuje napływ promieniowania kosmicznego spoza Układu Słonecznego jest pole magnetyczne Słońca i wiatr słoneczny. W związku z malejącą aktywnością słoneczną, o której wspominaliśmy w jednym z artykułów, promienie kosmiczne o wiele łatwiej dostają się w przestrzeń naszej planety. Na przestrzeni ostatnich trzech lat, stowarzyszenie Spaceweather wysyłało niemal co tydzień balony z czujnikami w przestrzeń stratosfery. Zebrane dane wskazują, że w tym czasie zauważono 13 % wzrost natężenia promieniowania rentgenowskiego i gamma, przenikającego atmosferę naszej planety.

Przebieg zmian radiacji stratosfery liczony, od marca 2015, do stycznia 2018 roku Dane: spaceweather.com

Wpływ promieniowania kosmicznego na codzienne otoczenie

Najbardziej narażoną grupą osób na promieniowanie kosmiczne są piloci i pasażerowie komercyjnych linii lotniczych. Międzynarodowa Komisja Ochrony Radiologicznej klasyfikuje pilotów samolotów, jako pracowników promieniotwórczości zawodowej. Pasażerowie samolotów lecących na wysokości 7620 metrów są narażeni na dawki aż 10 razy wyższe niż na poziomie morza! Część badań naukowych wskazuje, że promienie kosmiczne są zdolne do tworzenia chmur, a nawet wyładowań atmosferycznych. Dostępne są także wyniki badań, które łączą oddziaływanie promieni kosmicznych na zaburzenia arytmii serca w populacji ogólnej.

Niestety, prognozy nie wyglądają zbyt optymistycznie. Promieniowanie kosmiczne będzie się nasilało jeszcze bardziej w ciągu następnych lat z powodu pogrążania się Słońca w najgłębszym minimum słonecznym od ponad wieku.