W grudniu pojawiła się dziura ozonowa nad Polską. Czy mieliśmy powody do niepokoju?

W tym roku wyjątkowo szybko zanikła dziura ozonowa nad Antarktydą, ale od czasu, do czasu pojawia się ona w mniejszej skali na innych szerokościach geograficznych. Dziura ozonowa potrafi powstać lub znaleźć się nad Polską, zwłaszcza w okresie, między październikiem, a grudniem.

W tym roku minimalny poziom ozonu nad Polską miał miejsce 4 grudnia. Wówczas na północy kraju w całej kolumnie atmosfery, mogło być około 205-210 jednostek Dobsona.

Dziura ozonowa nad Polską, 4 grudnia 2019 roku

Bardziej wiarygodne pomiary pochodzą z nieodległego litewskiego Kowna. W tym dniu na stacji meteorologicznej wykonano pomiar. Wskazał on 205 jednostek DU. Był to poziom o 30% mniejszy od średniej wieloletniej. Rekord pomiaru dziury ozonowej na Litwie pochodzi z 21 grudnia, 2007 roku. Wtedy pomiary wskazały 202 DU, czyli o 33% poniżej średniej wieloletniej.

Procentowe odchylenie od normy, 4 grudnia 2019 roku

Dziura ozonowa 4 grudnia br. objęła Skandynawię, Morze Bałtyckie, Estonię, Łotwę, Litwę, Danię, północną Polskę i Niemcy oraz zachodnią część Wielkiej Brytanii.

Czy dziura ozonowa nad Polską jest powodem do niepokoju?

Spadek poziomu ozonu w stratosferze w okresie październik - grudzień, w naszej szerokości geograficznej jest zjawiskiem niemal cyklicznym. Wynika z coraz niższej wysokości Słońca, a także skracającego się dnia. Do zniszczenia warstwy ozonowej potrzebne są związki chemiczne CFC i światło słoneczne, a także obecność polarnych chmur stratosferycznych składających się z kryształków lodu, w których zachodzą reakcje. Chmury polarne powstają, gdy temperatura w stratosferze spadnie co najmniej do -78 st. C. W przypadku braku polarnych chmur stratosferycznych, nie dochodzi do reakcji niszczących warstwę ozonową.

Krótkotrwałą jesienno - zimową dziurą ozonową nad Polską nie musimy się martwić, bo w tym czasie promieniowanie ultrafioletowe docierające do Ziemi jest znacznie słabsze od letniego. Nie jest ono na tyle duże, aby stanowić zagrożenie dla naszego zdrowia.

W kolejnych dniach grudnia warstwa ozonowa zaczęła się nad Skandynawią, Bałtykiem i Polską odbudowywać. Obecnie po dziurze ozonowej z początku grudnia w naszej szerokości geograficznej nie ma już śladu. 

Poziom warstwy ozonowej na półkuli północnej, 21 grudnia 2019 roku

Procentowe odchylenie od normy, 21 grudnia 2019 roku

DobraPogoda24, LHMT, WOUDC