Jak szybko cofają się nadmorskie klify i które z nich są szczególnie zagrożone?

W jednym z artykułów opisywaliśmy scenariusze klimatyczne z prognozą wzrostu poziomu wody w Morzu Bałtyckim do roku 2100. Postępujące zmiany klimatyczne, a także naturalne czynniki na wybrzeżu, będą miały wpływ na zmianę granicy między lądem, a morzem. Odpowiedzi na to ciekawe pytanie poszukują m.in. geolodzy i geomorfolodzy badający strefę brzegową.

Osunięcie klifu w Gdyni - Orłowie. Luty 2018 roku. Foto: MegaDron

Do najbardziej znanych zaliczamy klif w Gdyni - Orłowie, gdzie dość szybko postępuje erozja wybrzeża. Ma na to wpływ budowa i morfologia terenu, a także liczba i siła sztormów oraz opadów. Działalność człowieka również może mieć znaczenie, gdyż zaburzanie naturalnego przepływu osadów w strefie brzegowej wskutek np. rozbudowy falochronów portowych, umocnień brzegu i opasek, może pogłębiać deficyt materiału okruchowego w sąsiedztwie klifów, wpływając na intensyfikację tempa erozji wybrzeża.

Główne elementy osuwiska na przykładzie klifu w Jastrzębiej Górze

Następstwem jest osuwisko, czyli nagłe przemieszczenie pod wpływem grawitacji mas ziemnych wzdłuż powierzchni poślizgu. Stanowi ono zagrożenie dla nieodległej infrastruktury, a także turystów przebywających w pobliżu.

Zbieraniem danych terenowych dotyczących ruchów masowych ziemi i związanych z nimi zagrożeń zajmuje się państwowa służba geologiczna (PSG) wypełniana przez PIG-PIB. Oddział Geologii Morza PIG-PIB w Gdańsku, dysponuje nowoczesnymi narzędziami pozwalającymi na ocenę stanu brzegów klifowych. Monitoring jest prowadzony z wykorzystaniem technologii LiDAR, a w szczególności naziemnego skaningu laserowego.

Filtracja „chmury punktów” w południowej części klifu orłowskiego, roślinność zaznaczono kolorem czerwonym

Przedstawiony model pokazuje występowanie zespołu kilku sąsiadujących ze sobą osuwisk po północnej stronie Cypla Redłowskiego. Na rycinie widoczne są trzy duże osuwiska (1, 2, 3) oraz niewielki zsuw położony dalej w kierunku północnym (4). Pierwsze osuwisko (1), powstało na jesieni 2017 r. Wartość, o którą cofnęła się górna krawędź cypla, czyli korona klifu, przekroczyła miejscami 5 metrów.

Obecnie osuwisko nr 3 należy uznać za formę stwarzającą potencjalnie największe niebezpieczeństwo dla osób przebywających na plaży po północnej stronie Cypla Redłowskiego. Badania prowadzone przez PIG-PIB, pozwoliły również na określenie szybkości z jaką uległ wycofaniu Cypel Redłowski – w szczególności jego górna krawędź. Tempo cofania górnej krawędzi obliczone metodą Frydel w latach 2010–2015 wynosiło średnio 0.23 m/rok.

Więcej na temat badań związanych z bałtyckimi klifami znajdziemy na stronach Państwowego Instytutu Geologicznego i Badawczego.