Co drzewa mogą powiedzieć o zmieniającym się klimacie?
Dokładne zmiany pogody, a także klimatu znane są powszechnie naukowcom dzięki prowadzonym regularnie obserwacjom i dziennikom pogody, które rejestrowano na przestrzeni ostatnich 100 – 150 lat. Aby móc poznać zmiany klimatyczne jakie zachodziły dziesiątki, a nawet setki tysięcy lat temu, naukowcy zmuszeni są korzystać z innych źródeł informacji takich jak koralowce, rdzenie lodowe, a także wszechobecne drzewa. Te zaś potrafią żyć nawet kilkaset lub kilka tys. lat (polskie lipy, dęby i cisy często dożywają 600-1200 lat, a amerykańskie sekwoje mogą mieć ponad 3 tys. lat), dostarczając bardzo cennych informacji o przebiegu pogody nawet na długo przed rozwojem cywilizacji ludzkiej.
Aby jednak zrozumieć jakie informacje można uzyskać na podstawie badania drzew, trzeba wskazać zasadniczą różnicą pomiędzy pogodą, a klimatem. Pogoda to specyficzne wydarzenie występujące np. pod postacią gwałtownych burz w okresie letnim, które trwają przez krótki czas. Pogodę możemy śledzić w przekroju kilku godzin lub dni. Klimatem nazywamy średnie warunki pogodowe jakie panowały w danym miejscu przez wieloletni okres czasowy (30 lat i więcej). W jaki sposób uzyskać informacje o klimacie panującym w przeszłości? Jednym ze sposobów jest badanie pierścieni drzewa otrzymanego poprzez wykonanie jego przekroju.
Pierścienie drzewa liściastego
Poszczególne pierścienie dają nam informacje o wieku drzewa oraz pogodzie jaka panowała w czasie każdego roku jego życia. Mocno ciemna barwa pierścieni charakteryzuje drzewo, które rosło późnym latem i jesienią, zaś jaśniejsze mówią nam o porze letniej i wiosennej. Jaśniejszy pierścień wraz z ciemniejszym oznaczają mniej więcej jeden rok wzrostu drzewa.
Schematyczny przekrój drzewa wraz z objaśnieniem wybranych etapów dorastania na podstawie pierścieni
Ponieważ drzewa wykazują dużą wrażliwość na lokalne warunki klimatyczne takie jak deszcz i temperatura, potrafią one dostarczyć naukowcom informacji odnośnie zmieniającego się lokalnego klimatu w danym obszarze w przeszłości. Pierścienie drzew rosną zwykle w ciepłych i wilgotnych okresach letnich i są odpowiednio cieńsze w trakcie zimnych i suchych okresów. W trakcie ekstremalnych warunków pogodowych takich jak susze, drzewo w tym czasie prawie nie wykazuje tendencji wzrostowej.
